نماز، در هیچ حالى ساقط نمى‏ شود.

شیوه روان تفسیرآیات قرآن عظیم الشان، توسط حجت الاسلام والمسلمین قرائتی درتفسیر نور ایشان جمع شده است که در اینجا به تفسیر یک آیه در موضوع یاد خدا می پردازیم:

فَإِنْ خِفْتُمْ فَرِجالاً أَوْ رُکْباناً فَإِذا أَمِنْتُمْ فَاذْکُرُوا اللَّهَ کَما عَلَّمَکُمْ ما لَمْ تَکُونُوا تَعْلَمُونَ (البقرة/۲۳۹)‏

پس اگر (از دشمن یا خطرى) بیم داشتید، پیاده یا سواره (به هر شکل که مى‏ توانید نماز گزارید) و آنگاه که ایمن شدید خدا را یاد کنید، همانگونه که آنچه را نمى ‏توانستید بدانید به شما آموخت.

نکته ‏ها:
در قرآن گاهى به جاى کلمه‏ ى «صلوة»، کلمه «ذکر» گفته شده است، چنانکه درباره نماز جمعه مى‏ فرماید: «فاسعوا الى ذکر اللّه» به سوى ذکر خدا بشتابید. و یا خداوند به موسى ‏علیه السلام مى ‏فرماید: «اقم الصلوة لذکرى» نماز را بپادار تا یاد من باشى. در این آیه نیز مراد از «فاذکروا اللّه» نماز است.

آرى، فلسفه و روح نماز، یاد خداوند است.
این آیه اشاره به نماز خوف دارد که در شرایط جنگى با احکام مخصوصى که در فقه آمده است، اقامه مى‏ شود.

در احادیث مى‏ خوانیم که پیامبرصلى الله علیه وآله در جنگ احزاب با اشاره نماز خواندند و حضرت على‏ علیه السلام در بعضى از جنگ‏ها دستور مى ‏دادند که هنگام جنگ با ایماء و اشاره نماز بخوانند. امام کاظم ‏علیه السلام در جواب شخصى که پرسید: اگر حیوان درنده ‏اى به ما حمله کرد و وقت نماز تنگ بود چه کنیم؟ فرمودند: با همان وضعى که دارید نماز بخوانید، گرچه پشت به قبله باشد.(۱)

پیام‏ها:

۱- نماز، در هیچ حالى ساقط نمى‏ شود. «فان خفتم فرجالا او رکبانا»

۲- در اسلام عسر و حرج نیست. وقتى امکان استقرار بدن و یا ایستادن به سوى قبله و یا سایر شرایط نباشد، حذف مى‏ شوند. «فرجالا او رکبانا»

۳- نماز، شکر نعمت است. «فاذکروااللّه کما علّمکم»

۴- بعضى از مسائل را انسان نمى‏ داند، ولى مى‏ تواند به تجربه بدست آورد. ولى بعضى از مسائل را انسان نمى ‏داند و نمى ‏تواند که بداند، مگر از طریق وحى. «ما لم تکونوا تعلمون» ونفرمود: «لا تعلمون»

——————————
۱) تفسیر نمونه، ج‏۲، ص ۱۴۸ ونورالثقلین، ج‏۲، ص‏۲۳۹.

منبع : تفسیر نور /حجت الاسلام و المسلمین قرائتى